Pankreas Kanseri
Pankreas Kitleleri ve Kanseri:
Pankreatik Tümörler Sınıflama:
Pankreas Başında Kitle
Sınıflandırma:
Fonksiyonel sınıflandırma:
Ekzokrin Kaynaklı: Primer pankreas tümörlerinin %99’unu oluşturur.
Pankreatik Duktal Adenokarsinom ~90-95%
Kistik Tümörler
intraduktal papiller müsinöz Neoplazm (İPMN)
Endokrin Kaynaklı: Pankreasın kana verdiği hormonları üreten hücrelerden kaynaklanan tümörlerdir.
-Fonksiyonel olmayan
-Fonksiyonel
Mezenkimal Kaynaklı:Pankreasın damar,sinir,lenfatik ve bağ dokusu kaynaklı tümörleri olup,pankreatik tümörlerin %1-2 sini oluşturur.
Pankreasa Metastaz Yapan Tümörler:Pankreas metastazı sık gözlenen bir durum olmayıp,tüm kanserler içinde %3-12 arasında gözlenir.Pankreas kanserleri içinde %2-5 arasında bir oran oluşturur.
En sık metastaz yapan organ tümörleri:
-Böbrek
-Cilt(Melanom)
-Meme
-Akciğer
-Mide
-Kalın Bağırsak
Ekzokrin Tümörler:
Duktal Adenokarsinom,uzak ara en sık gözlenen pankreas tümörü olup,%65 oranında baş bölgesine yerleşir ve kötü seyirlidir.
Kistik Tümörler,
intraduktal papiller müsinöz tümör (IPMN)
seröz kistadenom
müsinöz kistik tümör
Endokrin tümörler:
Fonksiyonel ve fonksiyonel olmayan olmak üzere ikiye ayrılır.
Fonksiyonel: ~85%
İnsilünmoa: en sık, 10% malign
Gastrinoma: ikinci en sık, 60% malign
Glukagonama: 80% malign
VIPoma: 75% malign
Somatostatinoma: 75% malign
Fonksiyonel olmayan: ~15%
*üçüncü en sık
*85-100% malign
*Çoğunlukla büyük olup,hormon aktivite bozukluğu sonrası oluşur.
Mezenkimal Tümörler:
Pankreatik tümörlerin %1-3 ünü oluşturur.
*Lenfanjiom
*Lipom
*Pankreatoblastom
*Teratom
*Lenfoma
*Schwannom
*Neurofibrom
*Sarcom
Lokalizasyona göre sınıflama:
Pankeass Başı:
*Seröz Kistadenom
*İntraduktal papiller müsinöz tümör
*Duktak Adenokarsinom
*Pankreatoblastom(çocuklarda ,nadir)
Gövde-Kuyruk:
*Müsinöz Kistik Tümör
*Papiller Kistik Tümörler
*Kanal içi (intraduktal)
*Pankreatik İntraduktal Tümör
*İntraduktal Papiller Müsinöz Tümör
*İntraduktal Tübiler Tümör
Pankreas Duktal Karsinomu:
Epidemiyoloji:
Pankreas kanseri,sindirim sistemi kanserlerine bağlı ölümlerin %22’sini oluşturmaktadır.Kansere bağlı tüm ölümlerin ise %5’ini oluşturur.Vakaların %80’den fazlası 60 yaş ve üzeri hastalar oluşturmaktadır.
Risk faktörleri:
*Sigara: en kuvvetli çevresel risk faktörüdür.
*Hayvansal yağ ve proteinlerden zengin beslenme
*Obezite
*Aile öyküsü:
*Genetik Hastalıklar
*Ailesel Kolon polip sendromları
*Ailesel meme kanseri
*Ailesel atipik mutiple mol melanom
*Heredeiter Pankreatit
*Ataksi-telenjektazi
*Peutz-jeughers sendromu
Yoğun alkol tüketiminin pankreas kanserlerinde zayıf da olsa etkisi olduğu gösterilmiştir.
Klinik:
*Ağrı(en sık)
*Ağrısız Sarılık
*Yeni tanı diyabet
Lokalizasyon:
*Baş ve unsinat bölge:%65
*Gövde ve kuyruk: %35
TANI:
*Labaratuarda sarılık,karaciğer fonksiyon testlerinde yükselme,Ca 19-9 yükselmesi,anemi,sedimantasyon yüksekliği
Ultrason:
Pankreasta kitle,safra yollarında genişleme,safra kesesinde şişkinlik
Tomografi-Mr:
Kitlenin, etraf organlarla ve safra yolları ile ilişkisi,metastaz yapıp yapmadığı değerlendirilir.
Görüntüleme eşliğinde biyopsi:
Görüntüleme eşliğinde kitleden biyopsi alma ve patolojik tanı koyma işlemidir.
TEDAVİ:
Çoğu pankreas kanseri tanı anında, ameliyatla çıkarılamaz aşamada yakalanmaktadır.
Whipple Ameliyatı,evre 1 ve 2 kanserler için önerilmekte olup,morbiditesi %20-30 arası ,mortalite riski ise %5 lerde bildirilmektedir.
Etraf yayılımı gösteren tümörlerin ise bir kısmı direkt ameliyat edilebilmekte olup,bir kısmına ise operasyon öncesi tedavi verilerek küçültme amaçlanmakta,yeterli gerileme gözlenirse ameliyat edilebilmektedir.Hastalığın evresine göre ameliyat sonrası ve/veya ameliyat edilmeden hastaya kemoterapi verilebilmektedir.
Ayırıcı Tanı:
*Akut Pankreas iltihabı
*Krnoik Pankreas iltihabı
*Diğer pankreas tümörleri
*Safra yolu kanserleri
*Oniki parmak Bağırsağı Kanserleri
*Pankreas metastazları